බෞද්ධයා මුලා කරන ආයුෂ අඩුකරන රස තන්හාව

ආහාර කෙරේ රස තන්හාව මාහා පාපයක්ද...
මේක නිවවනට බාදාවක්...
බෞද්ධයා ආහාර ගැනීමේදී අනිත්‍ය මෙනෙහි කරමින් කන්න ඕනෙද...?
නිවන් මග යන නිර්මල බෞද්ධයාට රසවත් ආහාර වේලක් ගැන හිතන්න බැරිද? 
නිවැරදිව දැන ගනිමු...

රස තන්හාව කුමක් ද යන්න නිවැරදිව තේරුම් ගැනීම එතරම් බැරෑරුම් ප්‍රශ්නයක් නොවෙයි. 

අපේ බෞද්ධයින්ට බුදු දහම ගැන හරි අවබෝධය තවමත් මදි. මස් මාළු කනකොට රස තෘශ්නාව ඇතිවෙනවා එය විශාල පවක්. මස් මාළු කන්නේ පෙරේතයෝ .. මේ වගෙත් සමහර අය හුවා දක්වනවා.     

රස තෘෂ්ණාව ඇති වන්නේ මස් මාළු වලට පමණද? මෙහෙමත් ප්‍රශ්නයක් තියෙනවා.
ඕනෑම රසවත් ආහාරයක් අනුභව කරන විට අනිත්‍ය මෙනෙහි නොකලොත් නිවන් මග ඇහිරෙනවා. මේ තවත් සමහර අය හිතන විදිය. 

මස්මාලු ආසාවෙන් කෑම පෙරේත කමක්. මීපැණි දාපු අයිස් ක්‍රීම් එකක් එහෙම කෑවට පෙරේත කමක් නෙවෙයි..

මේ පරස්පරවිරෝධිතාව තමයි බුදුදහම ගැන අද සමාජගත කර තියෙන තත්වය.

මීට ධර්මානුකූල පිළිතුර මේ විදියට ආරම්භ කරමු. දස සංයෝජන ධර්ම වලට අනුව රස තෘෂ්ණාව සම්පූර්ණයෙන් නැතිවෙන්නේ අනාගාමී තත්වයේදී. කෑම කන්නේ අනිත්‍ය හිත හිතා නම් කවදාවත් ගිහියෙකුට ආහාරයක් රස කරලා කාල විනෝද වෙන්න සතුටු වෙන්න බෑ. මොකද නිවන් යන්න බැහැනේ. එතකොට ගිහි බෞද්ධයෝ ඉන්න ඕනේ බමුණෝ වගේ. මේක මොන තරම් විහිළු කතාවක්ද? සර්වඥතා ඥානයෙන් හෙබි අප මහා බුදු රජාණන් වහන්සේ මේ වගේ ගිහි සමාජයට නොගැලපෙන පරස්පර විරෝධී දහමක් දේශනා කරයිද? 

බුදු දහම විහිළුවක් බවට පත් කරලා. රස තෘෂ්ණාව ගැන සෑම බෞද්ධකම හරියට ඉගෙන ගන්න ඕනේ මේ නිසයි. එහෙම නොවුනොත් මහා විනාශයක් මේ බුදු දහමට වෙන්නේ. බෞද්ධයාට සතුටින් ගිහි ජීවිතය ගත කරන්න බැරිවෙනවා. අඩු තරමේ රස කරලා අඹ ගෙඩියක්වත් කන්න මේ අසෘතවත් බෞද්ධයාට බැරි වෙනවා.

රස තෘෂ්ණාව පිලිබඳ සරල සිද්ධාන්තය මොකද්ද? මේක ලෙහෙසියෙන්ම තේරුම් ගන්න. දස සංයෝජන ධර්ම දෙස බලන්න.
පහත රූප සටහන විශාල කර බලන්න.

ඉහතින් දැක්වෙන රූපයේ ඇති දස සංයෝජන වල කාමරාග මුළුමුනින්ම ඉවත් වන්නේ අනාගාමී තත්වයේදී බව දකින්න. රස තෘෂ්ණාව ඇතුලත් වන්නේ  කාමරාග චෛතසික ඝණයටයි. එබැවින් රස තෘශ්නාව මුළුමුනින්ම ඉවත් වන්නේ අනාගාමී වීමෙන් පසුව බව පැහැදිලි වනු ඇත.

මෙම දස සංයෝජන ධර්මවල 5 කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන්න.
1). සක්කාය දිඨිය - සබ්බ කය මම/මගේ/ මට අයිති ලෙස ගැනීම. සෝතාපන්නයෙදී මුලුමුනින්ම දුරු වේ.

2) කංකා විචිකිච්ජා - තෙරුවන් ගැන, පෙර භව සහ පසු භව ගැන සැක දුරුවිම හා සිතේ තැන්පත්ව තිබූ කෙලෙස් වලට වහල් වීම. - සෝතාපන්නයෙදී මුලුමුනින්ම දුරු වේ

3) සීලබ්බත පරාමාස - දැඩි සිල් ව්‍රත වලින් නිවණ් ලැබිය හැකි බව විශ්වාස කිරීම (උදා: දුෂ්කර ක්‍රියා කිරීමෙන් නිවන සොයා ගත හැකි බව, නිර්වස්ත්‍රව සිල් රැකීමෙන් නිවන ලබා ගහට හැකියි සිතීම, නිර්මානසය) - සෝතාපන්නයෙදී මුලුමුනින්ම දුරු වේ.

4) පටිඝ - තරහ වයිරය ක්‍රෝදය - සෝතාපන්න වුවද මුළුමුනින් දුරු නොවේ.

5) කාමරාග - කැමති දේ ලබන කාම ලෝකයන්හි ඉපදීමට ඇති ආශාව (එනම් මිනිස් සහ දිව්‍ය ලොකයන්හි ඉපදීමට ඇති ආශාව) -
කාමරාග සෝතාපන්න වුවද මුළුමුනින් දුරු නොවේ. 

රස තෘෂ්ණාව අයත් වන්නේ මෙම කාමරාග  සංයෝජනයටයි

සෝතාපන්න මාර්ගයට අවතීර්ණ වීමට රස තෘෂ්ණාව කිසිඳු බාදාවක් නොමැත. මේ ගැන හොඳින් තේරුම් ගැනීමට නම් මේ ටිකත් කියවන්න.
සොතාපන්නය යනු පළමු නිර්වාණයයි. සොතාපන්න වීම ඵලය වන අතර සෝතාපන්න මාර්ඝය එහි ගමන් මගයි. සෝතාපන්න මාර්ගයට අවතීර්ණ වූ පුද්ගලයා

1) සුතා, 2.) දතා, 3) විචතා 4) පරිචිතා 5)මනසි කරෝතීවා
යන තුනෙන් ලඟා කරගෙන ඇත්තේ පළමු දෙක පමණි.

සත්පුරුශයෙකුගෙන් ධර්මය ඔහු ශ්‍රවණය කර අසාදැනගෙන තිබේ එනම් "සුතා" වේ. ඉන්පසු ඔහු ධර්මය දකි . එනම් ධර්මය නැවත නැවත සිතින් මෙනෙහි කිරීම නිසා එනම් යෝනිසෝ මනසිකාරය කිරීමෙන් ධර්මය දැක ඇති නිසා "දතා" වේ. නමුත් ඔහු එය තම සිත තුල පුරුදු පුහුණු කිරීම මදි නිසා "විචතා, පරිචිතා, මනසි කරෝතීවා" හෙවත් කරන තත්වයන්ට පත්ව නොමැත.

සෝතාපන්න මාර්ඝයට අවතීර්ණ වන මෙම පුද්ගලයා ධම්මානු ධම්ම පටිපදාව එනම් සිතින් ධර්මයේ හැසිරෙන ආකාරය පුරුදු පුහුණු කරයි. නමුත් එය නිරන්තරයෙන් ස්වාභාවිකව නොවේ. ආයාසයෙනි. මෙය වීර්ය චෛතසිකය වැඩීමයි. නමුත් ඔහු නිරන්තරයෙන්ම ස්වාභාවිකව සිතින් ධර්මයේ හැසිරෙන තත්වයට පත්වී නොමැත. ඔහු කාමරාග පටිඝ ඇතුළු පහලින් ඇති සියලු සංයෝජන ඔහු සතුව ඇත. නමුත් ඔහු පළමු නිර්වාණය වන සොතාපන්නය ලැබීමේ මාර්ගයට අවතීර්ණ වී ඇත. දින හතත් වසර හතක් ඇතුලත අවශ්‍යනම් සෝතාපන්න වීමේ අවස්තාව උදාකරගෙන ඇත.

සෝතාපන්න වීමට පෙර රස තන්හාව තිබුනද නොතිබුණද සෝතාපන්න වීමෙන් පසු එය ක්‍රමානුකූලව ටිකෙන් ටික අඩුවේ. සකෘදාගාමි මාර්ගයේද, සකෘදාගාමී ඵලය ලැබීමෙන්ද තවදුරත් රස තන්හාව අඩුවී අනාගාමී ඵලය ලැබීමෙන් පසු නැත්තටම නැතිවී යයි. මේ වනවිට ලැබෙන ඕනෑම ආහාරයකින් ජීවත් වීමට චිත්ත ශක්තිය ලැබී තිබේ. පෝෂණයට අදාළ මූලධාතු ලැබෙන ඕනෑම ආහාරයකින් නිපදවා ගනී. 

6,7,9,10 අවශ්‍ය නම් කියවන්න. වැදගත්ම දේ දැන ගැනීමට අවසාන පරිච්චේදය දෙක කියවන්න.

6) රූප රාග - රූපයක් සහිත බ්‍රහ්මලෝකයන්හි යාමට ඇති ආශාව

7) අරූප රාග -රූපයක් රහිත බ්‍රහ්මලෝකයන්හි යාමට ඇති ආශාව වීම

8)මාන - ත්‍රිවිද මාන, එනම් තමන් අන්‍යයන්ට වඩා උසස්ය, පහත්ය, නැතිනම් අන්‍යයෙකු හා සමය යන මතය දුරු වීම - අනාගාමී වුවද මුළු මුනින් දුරු නොවේ.

9) උද්ධච්චය - සිතේ නොසන්සුන්තාවය

10) අවිදය්‍යා - කෙටියෙන් කියතොත් මෝහය දුරු වීම, එනම් මේ ලෝකය දුකය , ඉපදිම දුකය , ලෙඩවීම දුකය , මහලු වීම දුකක්ය, මරණය දුකය බව වැටහීම , මෙ සියලු දුකින් මිදිය හැකි තැනක් ලොකයේ හෝ විශ්වයේ නැති බව

තමා රිසි ලෙස ආහාර ගෙන එයින් වින්දනයක් ආශ්වාදයක් ලැබීම සෝතාපන්න මාර්ඝයට අවතීර්ණ වීමට කිසිඳු බාදාවක් නොමැති බව නිර්මල බෞද්ධයා දනී. ඒ රස තෘශ්නාව පිලිබඳ නිවරදී ධර්මය ඔහු දන්නා බැවිනි. රස තෘෂ්ණාව තමාට ඇතිවූ බව ඔහුට දැනේ. 

චිත්ත ශක්තිය හොදින් දියුණු කල පසු ආහාර නැතිව වුවද බොහෝ කල් ජීවත් විය හැකිය. පෝෂ්‍ය පදාර්ථ ආහාරයෙන් නොලබා ජීවත් වීමට තරම් ගිහි ජීවිතයේදී චිත්ත ශක්තිය ප්‍රමාණවත් නොවේ. එබැවින් නිවැරදි සංඝටක ශරීරයට ලැබෙන පරිදි පෝෂ්‍ය දායක අහාර ගත යුතුය. එබැවින් එය රස තන්හාවක් ලෙස දැක්විය නොයුතුය. ඒ නිවනට බාදාවක් නොවන නිසාය. එබැවින්  රස තෘෂ්ණාව හුවා දක්වමින් හෝ වැරදි අවබෝදයකින් චිත්ත ශක්තිය දියුණු නොකරන ලද ගිහි ජීවිතයේදී, පෝෂ්‍ය පදාර්ථ සහිත ආහාර අනුභවය ප්‍රතික්ෂේප නොකරයි. එනිසා ඔහු ගිහි ජීවිතයේ ආයුෂ අඩු කර නොගනී. පරමායුෂ ලබයි. නිරෝගීව ලබා ගන්නා පරම ආයුෂ සෝතාපන්න වීම සඳහාම යොදා ගනී.

රස තෘෂ්ණාවට හසුවන දේ ප්‍රතික්ෂේප කොට කරෝතීවා තත්වයට පත්විය යුත්තේ සෝතාපන්න වීමෙන් පසුව සකෘදාගාමී මාර්ගයට එළඹීම සඳාහා බව දනී. රස තෘෂ්ණාව පහල වන්නේ මස් මාළු කිරි බිත්තර වලට පමනක් නොවන බවත් අනෙකුත් ඕනෑම ආහාරයකට එක සමාන ලෙස රස තෘශ්නාව පහළවිය හැකි බව දනී. රස තෘෂ්ණාව පළමු නිර්වානය වන සොතාපන්නයට කිසිඳු බාදාවක් නොවන බවත් ප්‍රත්‍යක්ෂ කොටගෙන තිබේ. ඔහු නිර්මාංස වෘතය වැනි නිඝන්ට මිත්‍යා දෘෂ්ඨිනට නොවැටේ. හිතුන විට ඕනෑම ආහාරයක් අනුභව කරන අතර රස තෘෂ්ණාවක් පහලවූ විට ඒ බව දනී. එසේ දැන ඉන් ලැබෙන උපරිම ආශ්වාදය ලබයි. නමුත් අවශ්‍ය විටදී රස තන්හාව ප්‍රහීන කරන විදර්ශනා භාවනා වල නියැලෙ. එනම් මැදුම් පිළිවෙත අනුගමනය කරයි. මෙලෙසින් ඔහු කිසිවිටෙකත් සොතාපන්නයට බාදාවක් වන සීලබ්බත පරාමාසයට නොවැටේ.